Ağız ve diş sağlığında çene ekleminin önemi nedir?
Yüz ve ağız bölgesinde bulunan tüm oluşumlar hayati önem taşımaktadır. Çünkü bu bölgede konuşma, çiğneme, yutkunma, solunum gibi çok önemli fonksiyonları gerçekleştirilmektedir. Çene eklemide bu önemli fonksiyonlar içerisinde üstlendiği görevleri yerine getirmektedir. Çene eklemi, çiğneme kaslarımız, dişler, tükürük bezleri, yanak ve dilin bir arada oluşturduğu çiğneme işleminin en önemli parçasının çene eklemi olması dikkate alındığında ve çene ekleminde oluşabilecek bir rahatsızlık diğer sistemin bütün parçalarını da etkileyecektir. Yaşanan çene eklemi rahatsızlıkları ya da endişesi durumunda vakit kaybedilmeden çene eklemi tedavisinde uzman bir diş hekimine muayene olunması önemle tavsiye edilir.
Çene eklemi rahatsızlıklarının sebepleri nelerdir?
Çene eklemi rahatsızlıkları ve ağrı nedenleri çeşitli olabilmektedir. Eski yıllarda çene eklemi rahatsızlıklarında diş kapanışlarının etkili olduğu düşüncesi yaygın olan kanıydı. Ancak yapılan araştırmalarda çene kapanışlarındaki problemlerin çene eklemi rahatsızlıklarında çok etkili olmadığı, ortalama %10-15 gibi bir etkisi olduğunu gösterdi ve çene eklemi rahatsızlıkları tedavisinde dişlerin kapanış sorunlarının giderilmesi tedavi açısından pek faydalı bir yöntem olmadığı farkedildi.
Çene kapanışları ile ilgili sorunları olan hastalarda ortodontik tedaviler ve restoratif tedaviler yapılsa da bu tedaviler çene eklem tedavisi için değil, çene kapanışlarında yaşanan sorunların giderilmesi için yapıldığı unutulmamalıdır. Bu nedenle, çene eklem tedavisi görecek hastaların geri dönülmesi mümkün olmayan tedavilerden uzak durmaları ve çene eklem tedavisinde uzmanlığı bulunan bir hekim tarafından tedavilerinin yürütülmesine dikkat etmelidirler.
Çene eklemi rahatsızlıklarının başında gelen nedenlerden biri farklı durumlar sonucu gelişen travmalardır. Bu travmalar direkt olarak yüz ve çene bölgesine gelen travmalar olabilir. Bu travmalar ise o bölgedeki sert ve yumuşak dokulara zarar verebilir, çenede kırıklar oluşabilir.
Sert travmalar dışında mikro travma çeşitleri de çene eklemi rahatsızlıklarına neden olabilir. Bunların en başında diş sıkma ve gıcırdatma gelmektedir. Ağız ve diş sorunları dışında stres unsuru da hem kaslar üzerinde etkili olmakta hem de sıkça kas spazmlarına yol açabilmektedir. Bruksizmi tetiklemesinden dolayı çene eklemi rahatsızlıklarına streste yol açabilir.
Çene eklemi rahatsızlığının belirtileri nelerdir?
Çene eklemi rahatsızlığını işaret eden belirtiler kendini gösterebilir. Bu belirtiler arasında sıkça şikayet edileni çene ekleminden gelen sestir. Tıklama, gıcırdama ya da sürtünme şeklinde olabilmektedir.
Bir diğer ve sıkça rastlanan problem ise ağız açmada yaşanan zorlanmadır. Bu durumdaki hastalar ağızlarını tam olarak açamayabilirler. Ağrı, en önemli belirtilerden bir tanesidir.
Çene eklemi bölgesindeki ağrılar nedeniyle hastalar ağızlarını açamayacak duruma gelebilirler. Bunun yanı sıra çene eklemi rahatsızlıkları hastaların kulak bölgesinde de rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Bunun nedeni ise çene ekleminin kulağın hemen önünde yer alan bir eklem olmasıdır. Yaşanan kulak ağrısı, çınlama, uğultu gibi sesler kulaktaki bir problem olacağı gibi çene eklemi rahatsızlığı ile ilgili bir gösterge de olabilir.
Çene eklem rahatsızlıkları daha çok hangi yaşta ve cinsiyette görülüyor?
Her yaşta çene eklemi rahatsızlıkları görülebilir. Ama yapılan araştırmalarda en çok 20 ila 45 yaş arasında rastlandığı ortaya çıkmış ve kadınlarda bir miktar daha fazla görüldüğü belirtilmiştir.
Çene eklemi rahatsızlıklarını engellemek için alınabilecek önlemler var mıdır?
Mikro travma dediğimiz bruksizim gibi sorunların ağız ve diş sağlığında yaratabileceği olumsuz etkilerinden korunmak erken teşhis ve tedavi ile mümkündür. Çene eklemi rahatsızlıkları üstüne uzmanlığı bulunan bir diş hekiminin yapacağı muayene sonrası uygulayacağı tedavi ve ağız içi aparey kullanımı ile meydana gelebilecek sorunlar önlenebilir.
Çene eklem rahatsızlıklarının tedavi yöntemleri nelerdir?
Çene eklem rahatsızlığı bulunan kişilerin çoğu bunun ağız ve diş sağlığı ile ilgili olmadığını düşünmektedirler. Çene eklemi rahatsızlıklarının muayenesi ve tedavisi diş hekimlerince yapılmaktadır.
Uzman diş hekimi tarafından yapılan muayene ve konan tanıya göre çene eklem rahatsızlıklarının tedavisinde farmakolojik (ilaç) tedaviler uygulanabileceği gibi, ağız içi apareyler dediğimiz gece uykularında diş sıkmalarının zararlarını önlemek için ağız içerisine yerleştirilen yardımcı tedavi araçları da kullanılabilmektedir. Fizik tedavi metodları da bu rahatsızlıkların tedavi edilmesi için kullanılan metodlar arasındadır .
Eğer bölgede temizlenmesi gereken kistler, tümörler ve büyüme anomalileri görülüyorsa ve hastanın sosyal yaşantısını çok fazla etkileyen ağrı durumunun olması halinde cerrahi tedavilerde söz konusu olabilmektedir.
Çeşitli nedenlerle meydana gelen disk kayması, diskin yerinden çıkması gibi durumlarda ağız içi aparey tedavisi ile %80-85 başarı sağlanarak cerrahi tedaviye gereksinim duyulmadan da çene eklem rahatsızlığı rehabilitasyonu yapılabilmektedir.
Tedaviye gittiğimiz klinikte ne gibi özellikler aramalıyız?
Hastalar çene eklemi rahatsızlıklarının belirtilerini önemsemelidirler. Çene eklemi rahatsızlıklarıyla ilgilenen uzmanların aslında hastadaki tüm verileri toparlayıp, değerlendirip diğer rahatsızlıklardan ayırıcı tanıyı yapabilecek bilgiye sahip olması gerekmektedir.
Çene eklem rahatsızlığının belirtilerini ve olumsuz etkilerini hisseden hastalar gidecekleri kliniklerde muayene olacakları hekimin çene eklem rahatsızlıkları üzerine uzman olmasına dikkat etmeliler. Çene eklem rahatsızlıkları ile ilgili olarak üniversitelerde şu an özel bir dal olmasa da çene eklemi rahatsızlıkları üzerine çalışan hekimler aldıkları özel eğitimler ile uzmanlaşmaktadırlar.
Çene eklemi tedavisi İstanbul Dentakademi Ağız ve Diş Sağlığı Merkezimizde yapılmaktadır.